Đồng lòng phát triển hạ tầng cao tốc: thách thức và cơ hội đến năm 2030

1. Vai trò quan trọng của đường cao tốc

Hệ thống đường cao tốc đóng vai trò thiết yếu trong việc kết nối vận tải hàng hóa và hành khách, phục vụ phát triển kinh tế xã hội và bảo đảm quốc phòng an ninh. Đường cao tốc giúp rút ngắn khoảng cách giữa các vùng miền, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương và thúc đẩy sự phát triển đồng bộ giữa các khu vực. Đặc biệt, hệ thống này giúp kết nối các trung tâm kinh tế, chính trị quan trọng, cũng như các cảng biển và sân bay quốc tế, tạo nền tảng vững chắc cho sự tăng trưởng kinh tế của đất nước.

Để phát triển hệ thống hạ tầng đường bộ cao tốc, Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 13 của Đảng đã xác định việc phát triển đồng bộ kết cấu hạ tầng là một trong ba đột phá chiến lược, trong đó phát triển giao thông là trụ cột quan trọng. Những tuyến cao tốc mới giúp cải thiện điều kiện đi lại, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, và tiêu dùng, góp phần đáng kể vào sự phát triển của các địa phương, đặc biệt là những khu vực xa xôi, khó tiếp cận.

2. Thách thức lớn trong phát triển cao tốc đến năm 2030

Đảng và Chính phủ đã đặt ra mục tiêu đầy tham vọng: đến năm 2025, Việt Nam sẽ có 3.000 km đường cao tốc đi vào hoạt động và đạt 5.000 km vào năm 2030. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, đất nước đang đối mặt với nhiều thách thức lớn, đặc biệt là vấn đề giải phóng mặt bằng và huy động vốn đầu tư. Giải phóng mặt bằng luôn là khâu phức tạp nhất trong các dự án hạ tầng giao thông, yêu cầu sự đồng thuận và hợp tác chặt chẽ giữa chính quyền địa phương, doanh nghiệp và người dân.

Trong bối cảnh nguồn vốn ngân sách còn hạn chế, mô hình đối tác công tư (PPP) đã được đưa ra nhằm huy động nguồn lực xã hội cho các dự án cao tốc. Tuy nhiên, việc thu hút các nhà đầu tư vào các dự án cao tốc vẫn là một thách thức lớn, đặc biệt ở những khu vực có lưu lượng giao thông chưa đủ cao để đảm bảo lợi nhuận cho nhà đầu tư. Chính phủ đã đưa ra các giải pháp cải tiến về cơ chế, đặc biệt là việc tăng tỷ lệ vốn nhà nước tham gia trong các dự án PPP lên tối đa 70%, giúp thu hút thêm nguồn vốn đầu tư tư nhân.

3. Cơ hội và những bước tiến mới

Bên cạnh những thách thức, sự phát triển hệ thống cao tốc cũng mang lại nhiều cơ hội lớn. Việc hoàn thiện các dự án cao tốc sẽ rút ngắn thời gian vận chuyển hàng hóa, giảm chi phí logistics, và cải thiện năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp. Các tuyến đường cao tốc còn giúp phát triển các khu vực kinh tế trọng điểm, đẩy mạnh giao thương quốc tế, và thúc đẩy liên kết vùng.

Một trong những bước tiến quan trọng là việc khởi công tuyến cao tốc Đồng Đăng – Trà Lĩnh, sau nhiều năm gặp khó khăn về cơ chế. Đây là dự án có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về kinh tế, xã hội, và quốc phòng cho các tỉnh miền núi phía Bắc. Mô hình PPP cộng cộng cũng được đánh giá cao nhờ tính sáng tạo, đa dạng hóa nguồn vốn, và sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế.

Đặc biệt, chuyển đổi số đang góp phần cải thiện hiệu quả trong việc quản lý, giám sát tiến độ và chất lượng các dự án. Việc ứng dụng công nghệ BIM (mô hình thông tin công trình) giúp tối ưu hóa thiết kế, kiểm soát chi phí, và quản lý việc giải phóng mặt bằng hiệu quả hơn. Những đổi mới này hứa hẹn sẽ giúp các dự án cao tốc đạt được mục tiêu hoàn thành đúng tiến độ, đồng thời mở ra cơ hội phát triển bền vững cho cả nước trong tương lai.

Nguồn:  VTV